Geologia Ziemi Sieradzkiej

Budowa geologiczna obszaru powiatu jest zróżnicowana. Przez południową i południowo-zachodnią część przebiega granica między dwiema jednostkami strukturalnymi: monokliną kalisko-złoczewską, należącą do północnej części monokliny przedsudeckiej, a synklinorium mogileńsko-łódzkim. Monoklinę kalisko-złoczewską budują dolnojurajskie piaskowce, iłowce, mułowce i łupki.
Osady jury środkowej (doggeru) to łupki, iłowce i piaskowce z wkładkami syderytów.
Jurę górną (oxford, kimeryd) reprezentują wapienie i margle, iły margliste, łupki margliste i zlepieńce wapienne.
Osady wieku kredowego wypełniają obniżenie graniczące z monokliną kalisko-złoczewską i synklinorium mogileńsko-łódzkim.
Do kredy dolnej należą piaski oraz piaskowce drobnoziarniste i zlepieńcowate.
Kredę górną (cenoman, turon, koniak, santon i mastrycht) reprezentują: iły, margle i wapienie, wapienie margliste, margle piaszczyste przechodzące w piaskowce oraz zwięzłe opoki lokalnie z czertami, opoki margliste oraz gezy piaszczyste z przerostami skrzemieniałego wapienia.
Skały jurajskie i kredowe przykryte są nieciągłą warstwą młodszych utworów trzeciorzędowych o zmiennej miąższości, wykształconych jako mioceńskie piaski, mułki i iły, a osadom tym towarzyszą cienkie wkładki węgla brunatnego.   
Na utworach miocenu górnego leżą iły i mułki piaszczyste pliocenu zaliczone do formacji poznańskiej Maksymalna przewiercona miąższość utworów trzeciorzędowych stwierdzona w otworze z Ocina wynosi 65,3 metra.
Na utworach trzeciorzędowych, a we wschodniej części, bezpośrednio na skałach mezozoicznych leży pokrywa osadów czwartorzędowych o grubości 30-40 metrów (Fig. 2).
Najstarszymi utworami czwartorzędowymi, poznanymi tylko z otworów wiertniczych, są iły i mułki zastoiskowe zlodowacenia południowopolskiego (Sanu). Na powierzchni występują gliny zwałowe zlodowacenia Odry − starszego ze zlodowaceń środkowopolskich, które ciągną się wąskim pasem tworząc wzgórza wzdłuż zachodniej krawędzi doliny Warty, od Sieradza przez Dzigorzew i Biskupice do północnej granicy powaitu.
Drugie pasmo wzniesień, zbudowane z glin zwałowych zaliczonych do młodszego zlodowacenia Warty, ma przebieg prawie równoległy do poprzedniego i ciągnie się od Dąbrowy Wielkiej (na południowym wschodzie) przez Kłocko i Smardzew do Sędzic (na północy). Oba pasma wzgórz rozdzielają iły, mułki i piaski zastoiskowe z płatami piasków i żwirów wodnolodowcowych.
W centralnej i zachodniej części występują piaski, żwiry i głazy lodowcowe urozmaicone niewielkimi pagórkami moren czołowych oraz polami piasków i żwirów wodnolodowcowych.
W okolicy Kliczkowa Małego i Kolonii Chajew (Gmina Brzeźnio) zaznacza się wyraźnie kilka pagórków kemowych. Występują one również wzdłuż wschodniej granicy zasięgu glin zwałowych zlodowacenia Warty w rejonie Dębołęki, Zapusty Wielkiej i Ocina. Lokalnie, między innymi w okolicy Dębołęki, Dąbrowy Wielkiej i Charłupi Małej na utworach lodowcowych występuje kilka wydm (czwartorzęd nierozdzielony). Dolina Warty i praWarty, stanowi tarasową platformę zbudowaną głównie z mad, mułków, piasków i żwirów rzecznych zlodowacenia Wisły i holoceńskich utworów rzecznych wykształconych jako mułki, piaski i żwiry. Do najmłodszych utworów holoceńskich należą torfy, które występują małymi płatami w dolinach rzek Myji w okolicach Kliczkowa i Gęsiny oraz Niniwki.
 
Surowce mineralne
Powiat sieradzki jest bogaty w kopaliny, przede wszystkim w węgiel brunatny oraz piaski i żwiry. Złoże węgla brunatnego „Złoczew” (zlokalizowane częściowo w powiecie sieradzkim gminy Złoczew i Burzenin, a częściowo wieluńskim (gmina Ostrówek)) obejmuje 612 mln ton zasobów rozpoznanych, co stanowi 26% łącznych zasobów tego surowca w całym województwie. Zasoby te nie są i nie będą w przyszłości eksploatowane chociaż planowano  w ramach „Złoczewskiego Obszaru Funkcjonalnego” uaktywnić działalność gospodarczą na terenie zainteresowanych samorządów.           
Występuje aż 86 złóż piasków i żwirów o łącznych rozpoznanych zasobach 45 mln ton, co stanowi 7% łącznych zasobów województwa łódzkiego. Ponad jedną trzecią złóż stanowią złoża przemysłowe. generuje ponad jedną piątą (21%) łącznego wydobycia tych surowców w regionie.
 
Do największych złóż piasków i żwirów należą złoża Małków oraz Lipicze i Lipicze I. Na terenie powiatu występują również piaski kwarcowe – złoże Męcka Wola II, które obecnie nie jest eksploatowane, a którego rozpoznane zasoby wynoszą 1,9 mln m3 , w tym zasoby przemysłowe 472 tys. m3 (42% łącznych zasobów przemysłowych w województwie). Oprócz tego, w powiecie występują surowce ilaste ceramiki budowlanej (trzy nieeksploatowane złoża, 12% łącznych zasobów województwa) i surowce ilaste do produkcji kruszywa lekkiego – złoże Ostrów (Kolonia Bronisławów) o zasobach 5,6 mln m3 (26% łącznych zasobów wojewódzkich)